### تعریف نظریه
گریگور: موجود‌یت‌های ذهنی هستند که با هدف **توصیف**، **تبیین** و بهبود درک از عالَم، **پیش‌بینی** آینده و ارائه کنش‌های لازم یا **تجویز** در این خصوص، ایجاد می‌شوند.
- هدف‌های تبیین و پیش‌بینی در بقیه نظریه‌ها نیز وجود دارد.
### دسته‌بندی‌های نظریه‌های اطلاعاتی
انجمن سیستم‌های اطلاعاتی یا AIS در تلاش است که دسته‌بندی‌های لازم را درمورد نظریه‌های سیستم‌های اطلاعاتی ارائه دهد:
1. رسانه
2. انتشار
3. بازار
4. تصمیم
5. رفتاری
6. ساختاری
7. شبکه
8. شناختی
9. ارزیابی
### اجزای سیستم‌های اطلاعاتی
- نظریه‌ها می‌توانند جهان‌شمول non-contexual باشند یا زمینه‌مند contextual باشند.
فرض کنید می‌خواهیم ارزیابی موفقیت گروه‌های سیستم‌های اطلاعاتی در سازمانی را انجام دهیم. برای این‌کار می‌بایست گام‌های زیر را طی کنیم:
#### مفهوم
مفهوم‌ها را به سازه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کنیم.
برای مثال: یک سازه می‌تواند بهره‌وری باشد، یک سازه دیگر می‌تواند میزان integration آن مفهوم با سازمان باشد.
حال می‌توانیم سازه‌ها را نیز به متغییر کوچک‌تر تقسیم کنیم. مثلاً بهره‌وری به معنای اثربخشی + کارایی است که هر کدام از آن‌ها یک متغییر هستند.
![[WIN_20250304_08_31_47_Scan 1.jpg]]
### سوال‌های سه‌گانه اساسی در نظریه پردازی
#### ارکان سازنده چهارگانه نظریه‌پردازی
به سوال‌های **چه**، **چگونه**، **چرا** و **کجا چه کسی چه وقت** پاسخ داده شود. همه باید به ۳ سوال اول جواب دهند اما سوال‌های چهارم می‌توانند جواب داده نشوند اگر تئوری جهان‌شمول باشد.
![[WIN_20250304_08_49_23_Scan.jpg]]
- **چه**؟: در این سوال باید بفهمیم از چه متغیر‌هایی تشکیل شده است و **دارای چه عواملی** است.
این عوامل باید هم *جامع* باشد هم *مانع* باشد.
- **چگونه**؟: در این سوال باید بفهمیم این *عوامل* **چه ارتباطاتی** با هم دارند.
- **چرا**؟: در این سوال ما به این جواب می‌دهیم که چرا این متغیر‌ها انتخاب شده‌اند و چرا برای مطالعه مناسب‌اند. همچنین مبنای نظری یا مجموعه قواعد تبیین‌کننده روابط کدامند.
- چه کسی، کجا، چه وقت؟: اگر آن تئوری زمینه‌مند باشند به این سوال‌ها باید جواب دهد. در این سوالات، باید گفته شود آیا پدیده فقط در یک محیط جغرافیایی، یه نوع سازمان خاص یا فقط برای زمان خاصی معتبر است یا نه.
#### مشروعیت و ارزش افزوده نظریه
#### عوامل موثر در ارزیابی نظریه